Lazistan sancağının nüfusu ve Gürcü göçü

PARNA-BEKA ÇİLADZE Trabzon eyaleti 1869 yılında Trabzon vilayeti olarak adlandırıldı. Bu değişiklik 1867 tarihli Vilayet Nizamnamesi’ne dayanıyordu. Trabzon vilayeti, batıda Alaçam’dan başlayıp doğuda Çüruksu’ya (Kobuleti) kadar uzanıyordu. Vilayet, Canik sancağı, Trabzon sancağı, Gümüşhane sancağı ve Lazistan sancağı olmak üzere dört sancaktan oluşuyordu. Lazistan sancağı adını Lazların ülkesi olan Lazistan’dan almakla birlikte, bu sancak tarihsel olarak…

“Tavisupali Sakartvelo” üzerine kısa bir değerlendirme

PARNA-BEKA ÇİLADZE Bu yazı Kebikeç dergisinde (Yıl 2021, sayı 51, sayfa:223-226) yayımlanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun hakim olduğu topraklarda ve onun merkezî bölgesinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları içinde çıkmış az sayıdaki Gürcüce (veya Gürcü kültürü alanındaki) dergi veya gazetelerden biri, Tavisupali Sakartvelo’dur. Bununla birlikte bu süreli yayın iki ayrı zamanda yayımlanmış olup ilk Tavisupali Sakartvelo gazetesi, Osmanlı sınırları içinde değil,…

Canik sancağının etnik ve demografik yapısı (1900)

PARNA-BEKA ÇİLADZE Osmanlı Devleti idari reformlara girişince, eyalet sisteminden vilayet sistemine geçti. Bu vilayetlerden biri, Karadeniz bölgesinin büyük bölümünü kapsayan Trabzon vilayetiydi. 1867’de kurulan bu vilayetin sınırları batıda Alaçam’dan doğuda Çürüksu’ya (bugün Gürcistan’da Kobuleti) kadar uzanıyordu. Trabzon vilayeti, batıdan başlayarak Canik, Trabzon, Gümüşhane ve Lazistan sancaklarından oluşuyordu. Karadeniz’de kıyısı olmayan tek sancak, Gümüşhane sancağıydı. 93…

Hacıoğlu Nail Bey

Osmanlı yönetimine karşı ayaklanan Müslüman Gürcülerden biri de Hacıoğlu (Hacişvili) Nail Bey’di. Kendisi Osmanlı döneminde Çürüksu diye anılan Kobuletli bir aileden geliyormuş. 93 Harbi olarak da bilinen 1877-78 Osmanlı – Rus Savaşı başlamadan önce Kobuleti, Acara’da Osmanlı nahiyelerinden biriydi. Rusların elindeki Ozurgeti’ye sınırı olduğu için de Osmanlılar Kobuleti’yi riskli yerlerden sayıyordu. Gürcüleri birbirine kırdırmak için…

Kurşum Ağa Çkonia

Osmanlı Devleti’ne  hizmet etmiş “Osmanlı Gürcüleri”nden olmayan Müslüman Gürcüleri tanıtacağımı söylemiş ve Gulo Ağa Kaikatsişvili ile Dede Ağa Nijaradze’yi tanıtmıştım. 19. yüzyılda, Osmanlı hakimiyeti altındaki Gürcü topraklarını kurtarma mücadelesine katılan Müslüman Gürcülerden biri de Kurşum Ağa Çkonia idi. Kurşum Ağa da tıpkı Gulo Ağa Kaikatsişvili ile Dede Ağa Nijaradze gibi, 19. yüzyılda, Osmanlı hakimiyeti altındaki…

Hangi Batum

Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği topraklar (Tao-Klarceti ve Mesheti), Osmanlı yönetimi için çok önemli yerler değildi. Ticaret yolu üzerindeki Ahaltsihe hariç, sadece Gürcü toprakları değil, doğudaki başka yerler de aynı konumdaydı. Doğuda Osmanlı Devleti için rakip devlet İran’dı ve Osmanlı yönetimi İran’a karşı, askeri ve ticari açından stratejik öneme sahip yerleri kontrol ediyordu. Son Osmanlı başkenti…